Καρτερού 33, Ηράκλειο, 71201, ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
Τηλέφωνο
|
:
| |
SUPER KRHTH TV ΦΙΛΑΘΛΟΣ TV TELEKRETA TV TELEKRETA SPOR TV SUPER KRHTH SPOR TV
ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΣΤΑΡ TV POSTGAME GR TSAT LIVE TV DASEN TV RADIO SUPER KRHTH LIVE TV
ΛΑΣΙΘΙ ΣΤΑΡ TV EKLOGES LIVE TV ΠΑΠΑΔΙΑΝΑ TV ΤΗΛΕΠΑΙΧΝΙΔΙ TV ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΣΤΑΡ SPOR TV
Μαχαιροποιείο ΒΑΣΙΛΑΚΗ
ΔΥΟ ΓΕΝΙΕΣ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΠΟΙΟΤΙΚΟ ΜΑΧΑΙΡΙ Ο Βασίλης Βασιλάκης δεν θυμάται πια πότε ξεκίνησε το μαχαιροποιείο του. Θυμάται όμως τον εαυτό του, πιτσιρίκι ακόμα, να ανεβαίνει στο σκαμπό του εργαστηρίου για να φτάσει τον πάγκο και να βοηθήσει τον πατέρα του, Ηρακλή, στο τρόχισμα των μαχαιριών του.
Διάβασα πρόσφατα μια συνέντευξη και έμεινα άναυδος. Κάποιος συμπαθής, κατά τ’ άλλα, κατασκευαστής μαχαιριών δέχθηκε από το δημοσιογράφο την ερώτηση: «Και πότε έγινες επιτέλους ο πρώτος Έλληνας κατασκευαστής χειροποίητων μαχαιριών;», και απάντησε περιγράφοντας τη διαδρομή του στο χώρο των μαχαιροκατασκευών.
Το ελληνικό χειροποίητο μαχαίρι έχει στην πραγματικότητα τόσους αιώνες ιστορίας, τόσες σχολές και τόσα δείγματα απαράμιλλης τεχνικής και κάλλους, που πολύ δύσκολα θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι γνωρίζει τον πρώτο Έλληνα μαχαιροποιό.
Γράφοντας τη δική τους ιστορία
Και στο μαχαίρι, που υπήρξε ίσως το πρώτο εργαλείο του ανθρώπινου είδους στη γη, οι Έλληνες κατασκευαστές έχουν γράψει τη δική τους ιστορία. Γιατί αν ο πρώτος Έλληνας κατασκευαστής χειροποίητων μαχαιριών ανήκει στη γενιά μας, τότε τι ήταν οι Κατωπόδηδες του Πόρου της Λευκάδας και η Λευκαδίτικη Σχολή μαχαιριών; Τι είναι τα κρητικά μαχαίρια του περασμένου και του προπερασμένου αιώνα, αλλά και κάποια σημερινά που παραμένουν περιζήτητα από συλλέκτες του εξωτερικού; Τι είναι η Σκοπελίτικη Σχολή που με τελευταίο εκφραστή της τον ηλικιωμένο Χρήστο Πατσή κινδυνεύει να εκλείψει μετά από τρεις αιώνες ιστορίας; Και ακόμη τι είναι ο ελληνικής καταγωγής Τζιμ Χρυσούλας που αναμφίβολα ανήκει στους κορυφαίους σημερινούς Αμερικανούς κατασκευαστές και ο Νικήτας Πετρούλιας που με περισσότερες από τριάντα συμμετοχές σε διεθνείς εκθέσεις, διαπρέπει στη γειτονική Ιταλία ως κατ’ ουσίαν μαχαιροκατασκευαστής (σφυρηλάτης bladesmith);
Αφιέρωμα στους δεξιοτέχνες
Σίγουρα αυτές τις σχολές και τόσες άλλες δεν μπορεί η αλαζονεία κανενός να τις σβήσει από την ιστορία μας. Τιμώντας αυτές ακριβώς τις σχολές αλλά και τους εκπροσώπους τους, ξεκινάμε μια σειρά αφιερωμάτων στους δεξιοτέχνες κατασκευαστές μαχαιριών, τηρώντας την εξής ιεραρχία: αρχικά θα ασχοληθούμε με τους κατ’ εξοχήν μαχαιροποιούς, εκείνους δηλαδή που καταγίνονται με τη σφυρηλάτηση, πέρα από την αποκοπή, τη βαφή (σκλήρυνση) και την κατασκευή λαβής. Θα ακολουθήσουν όσοι ασχολούνται μόνο με κατασκευή λάμας δι’ αποκοπής, βαφή κ.λπ. Τέλος θα συμπληρώσουμε το αφιέρωμα με όσους εξειδικεύονται στην κατασκευή λαβής μαχαιριών σε έτοιμες λάμες, χειροποίητες ή μαζικής παραγωγής.
Τυχαία συνάντηση
Σ’ αυτό το πρώτο μέρος επέλεξα να παρουσιάσω έναν ιδιαίτερα σεμνό και αφοσιωμένο στη δουλειά του κατασκευαστή, από το Ηράκλειο της Κρήτης, τον Βασίλη Βασιλάκη. Πάνε πια 21 χρόνια από τότε που τυχαία μπήκα στο μαχαιροποιείο του Βασιλάκη. Η σχέση μου με τα πλοία και τη θάλασσα δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα καλή και θέλησα να εκμεταλλευτώ την επίσκεψή μου στην Κρήτη, όπου σπούδαζε ο αδερφός μου, για να αποκτήσω ένα καλό κρητικό μαχαίρι. Διάλεξα θυμάμαι τότε κάποιο που μου είχε κάνει εξαιρετική εντύπωση, αλλά το περιορισμένο φοιτητικό βαλάντιο της εποχής δεν μου επέτρεψε να το αποκτήσω.
Τα καλύτερα του Ηρακλείου
Ξαναγύρισα στο Ηράκλειο πολλά χρόνια μετά. Έψαξα εναγωνίως το μαχαιροποιείο τού Βασιλάκη και κάποιος μαγαζάτορας προθυμοποιήθηκε να με ενημερώσει ότι άδικα έψαχνα γιατί τάχα ο Βασιλάκης έχει πεθάνει (πιθανόν να αναφερόταν στον πατέρα του Βασίλη Βασιλάκη) και το μαχαιροποιείο είχε κλείσει. Καταλαβαίνετε την έκπληξή μου όταν άλλα τόσα χρόνια μετά πληροφορήθηκα από κυνηγούς του Ηρακλείου ότι όχι μόνο το μαχαιροποιείο λειτουργεί κανονικά, αλλά και ότι κατά τη γνώμη τους ο Βασίλης Βασιλάκης κατασκευάζει σήμερα τα καλύτερα χειροποίητα μαχαίρια του Ηρακλείου. Τηλεφωνηθήκαμε και σε κάποια επίσκεψή του στην Αθήνα γνωριστήκαμε από κοντά. Δεν έχασα την ευκαιρία να συλλέξω στοιχεία γύρω από την ιστορία του μαχαιροποιείου του. Αργότερα απέκτησα ένα εξαιρετικό μαχαίρι του για την προσωπική μου συλλογή.
«Μαχαιροποιείο και Τροχείο»
Παίρνοντας κανείς το δρόμο από τα ψαράδικα του Ηρακλείου προς το Ιερό του Αγίου Μηνά, συναντάει το εργαστήριο του Βασίλη Βασιλάκη στο νούμερο 33 της οδού Καρπερού. Εκεί σφυρηλατεί, βάφει, ισιώνει κριαρίσια κέρατα, κατασκευάζει λαβές και λάμες και τροχίζει μαχαίρια και ψαλίδια για την κουρά των προβάτων. «Μαχαιροποιείο και Τροχείο», γράφει η παλιά ταμπέλα πάνω από τη βιτρίνα του μαγαζιού, θυμίζοντας τα μαχαιράδικα της γειτονικής Ιταλίας που πάντα μοιράζουν τη δουλειά τους ανάμεσα στην κατασκευή και εμπορία μαχαιριών από τη μια, και στο αριστοτεχνικό ακόνισμα από την άλλη.
Σημασία στην αντοχή
Ακραία σεμνός και ιδιαίτερα συμπαθής, παρ’ ότι έχει κατασκευάσει κατά παραγγελία μαχαίρια για συλλογές πολλών επωνύμων, ο Βασίλης Βασιλάκης εξακολουθεί να θεωρεί ως κύρια ενασχόλησή του την κατασκευή ποιοτικών βοσκομάχαιρων για χρήση. Τον ενδιαφέρει πολύ περισσότερο το θετικό σχόλιο ενός βοσκού που χρησιμοποίησε για καιρό κάποιο μαχαίρι του, από τα εγκωμιαστικά σχόλια κάποιου συλλέκτη που αναφέρθηκε μόνο στην εμφάνισή τους. Αφιερωμένος μια ζωή στη σφυρηλάτηση, διαθέτει τεράστια εμπειρία στην κατασκευή μαχαιριών που κρατάνε την κόψη τους και χαρίζουν σε βοσκούς των ορεινών όγκων της Κρήτης την πολυτέλεια να δουλεύουν για καιρό τα μαχαίρια, χωρίς να απαιτείται ενδιάμεσο ακόνισμα.
Σούστες αυτοκινήτων και πλάνες μαραγκού
Ξέρω καλά ότι έχει κατασκευάσει μαχαίρια πάνω σε έτοιμες δαμασκηνές λάμες. Έχω ακούσει να συζητιούνται εξαιρετικές δουλειές του που προέκυψαν από την τροποποίηση κάποιας παλιάς ξιφολόγχης. Όμως, η μετριοφροσύνη του τον κάνει να μιλάει και πάλι για τα βοσκομάχαιρα, την πλειονότητα δηλαδή της δουλειάς του, όταν τον ρωτάω τι ατσάλι χρησιμοποιεί. Χρησιμοποιεί λέει σούστες αυτοκινήτων, λίμες, αλλά περισσότερο μαχαίρια από πλάνες μαραγκού και κυρίως τα 13άρια που είναι μαλακά και βολεύουν τους πελάτες του, ως πιο ελαστικά. Σε ειδικές περιπτώσεις μόνο θα χρησιμοποιήσει 18άρια ή 24άρια, που είναι ιδιαίτερα σκληρά. Από ‘κει και πέρα, η σφυρηλάτηση και η βαφή θα γίνουν με βάση τη συσσωρευμένη εμπειρία ετών και θα προσδώσουν στο μαχαίρι τα ακριβή χαρακτηριστικά που επιθυμεί ο πελάτης.
Ανάλογα με τον τύπο του ατσαλιού και το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, ακολουθεί τεχνικές βαφής με εμβάπτιση της πυρακτωμένης λάμας σε λάδι ή αλατόνερο.
Στη λαβή χρησιμοποιεί κυρίως κέρατο κριαριού μονοκόμματο ή σε ροδέλες. Το θερμαίνει, του προσδίδει το σχήμα που χρειάζεται και διαμορφώνει τη λαβή.
Αν βρεθείτε στο Ηράκλειο της Κρήτης, θα έχετε μια αξιόλογη εμπειρία επισκεπτόμενοι το μαχαιροποιείο του Βασίλη Βασιλάκη.
Του Χρήστου Χατζιώτη
| ||||||||||||||||||||||||||
Καρτερού 33, Ηράκλειο, 71201, ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
Τηλέφωνο
|
:
| |